عضو هیئت علمی گروه اقتصاد و رییس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه رازی
برای تجاری‌سازی محصولات دانشگاهی باید سه حوزه مهم با یک‌دیگر همکاری و فعالیت تنگاتنگ داشته باشند:
نخست- مجموعه دانشگاهی شامل پژوهشگران، نهادهای تأمین‌کننده منابع علمی و پژوهشی، ابزارهای مناسب و تجهیزات و دستگاه‌های آزمایشگاهی، مدیریت اداری و تأمین منابع و گرنت مناسب برای دریافت ایده پژوهشی، ایده بهره‌برداری از یافته‌های پژوهشی، نهادهای تنظیم‌کننده و ثبت لایسنس‌ها و حق مالکیت فکری و بخش‌های اداری تجاری‌سازی و انتقال تکنولوژی مستقر در نهادهای دانشگاهی
دوم- شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه مخاطره‌پذیر شامل خود شرکت‌های سرمایه مخاطره‌پذیر، بانک‌های پشتیبانی‌کننده و تأمین‌کننده منابع مکمل و مازاد موردنیاز، ندوق‌های ضمانت و شرکت‌های بیمه تضمین‌کننده و بیمه‌کننده سرمایه‌گذاری‌ها و کاهش‌دهنده ریسک‌های سرمایهگذاری
سوم- کارآفرینان و فعالان بازار که دارایی‌های فکری را در تولید کالاها و خدمات به‌کارمی‌گیرند. خود این گروه هم به سازمان‌ها و نهادهای اداری وابسته هستند که ارائه‌دهنده مجوزهای استفاده و بهره‌برداری، تولید محصول و نظارت هستند و هم به بانک‌ها و نهادهای تأمین‌کننده مالی که سرمایهگذاری کارآفرینان را ممکن می‌کنند.
نکته مهم در این حوزه این است که این مدل سه‌گانه که در درون هر قسمت مستقل خود یک مجموعه سه‌گانه دیگر را دارد، یک مدل ضرب سه در سه را بوجود می‌آورد که هر یک از این عناصر ۹ گانه می‌توانند نقش وتو‌کننده را داشته باشند. شکل‌های زیادی از این فرایند را می‌توان بدون وجود یکی یا چندتا از این عناصر سناریوبندی کرد و یا حتی نمونه شکل‌گرفته عملی آن را در دانشگاه‌های کشور ملاحظه کرد. کارکرد این مدل زمانی به بالاترین سطح کارآیی و اثربخشی خواهد رسید که همه اجزای ۹ گانه فوق، دقیق انتخاب شده، در جای خود قرار گیرند و کارکرد واقعی و درست خود را داشته باشند.
وزارت علوم تحقیقات و فناوری و نیز معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری دو نهادی هستند که در حوزه فعالیت‌های مرتبط با تجاری‌سازی دارایی‌های فکری و یافته‌های پژوهشی دانشگاهی در ایران فعال هستند و سیاست‌گذاری‌های کلان کشوری را در این بخش دنبال می‌کنند.
در این مسیر نهادهایی مانند دانشگاه‌ها که از نظر فعالیت مستقل ولی وابسته به مقررات و قوانین و تأمین مالی وزارت علوم هستند و پارک‌های علم و فناوری که در فعالیت مستقل ولی وابسته به مقررات، حمایت و تأمین مالی و نظارت وزارت علوم و نیز معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هستند، لازم است تا این فرایند سه لایه و در کل ۹ گانه را به رسمیت بشناسند و برای هر دانشگاه پارک مستقل تشکیل داده و مستقر سازند تا عملا بتوانند در این مسیر یافته‌های پژوهشی کشور را در مسیر صحیح تجاری‌سازی حمایت کنند.
مطالعات بسیاری نشان می‌دهند که شکل‌دهی به دفاتر انتقال تکنولوژی و تجاری‌سازی در ساختار دانشگاه‌ها، همراه با تعریف و عملیاتی ساختن پیوستار ۹ گانه فوق، یکی از دستاوردهای دانشگاه‌های موفق جهان از سال‌های ۱۹۵۰ میلادی به بعد بوده‌است. نسل دانشگاه‌های کارآفرین و مسئولیت‌پذیر اجتماعی که امروزه در جهان پیشگام الگوی دانشگاه‌های موفق هستند، در عمل از وجود چنین دفاتر بااهمیت و مؤثری بهره برده و جایگاه بسیار قابل توجهی برای آنها در نظر گرفته‌اند. این دانشگاه‌ها نه تنها برای اداره این دفاتر از بهترین مدیران و کارشناسان خود بهره برده‌اند بلکه نهاد یکپارچه‌کننده ارتباط جامعه با دانشگاه و دولت را نیز در قواره این دفاتر تعریف کرده‌اند.
نتیجه این‌که دانشگاه‌های کشور می‌توانند با توجه به این مدل ۹ گانه سه لایه و راه‌اندازی و فعال‌سازی دفاتر انتقال تکنولوژی و تجاری‌سازی یافته‌های دانشگاهی با هدف یکپارچه‌سازی ارتباط مؤثر و کارآمد بین عناصر ۹گانه فوق، گامی کارآمد و نتیجه‌بخش در مسیر حرکت به سمت و سوی دانشگاه‌های کارآفرین و نسل سوم بردارند.
دیدگاه ها (0)