دکتر رستگار حسینی

عضو هیأت علمی گروه علوم زیستی ورزش دانشگاه رازی

جهان تا به امروز شیوع ۳ نوع ویروس کرونا را به خود دیده است که جدیدترین آن کرونا ویروس (COVID-19) است که در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ در شهر ووهان چین مشاهده شد و اکنون به همه­گیری جهانی رسیده است. دوره پنهان این بیماری بین ۱-۱۴ روز است و بعد از گذشت این مدت زمان علائم این بیماری که شامل تب، خستگی، سرفه­های خشک و گاهی مشکلات تنفسی است در فرد بیمار نمایان می­شود. براساس نتایج مطالعات شدت بیماری COVID-19 با سن و بیماری­های زمینه­ای (فشار خون بالا، دیابت، بیماری­های قلبی عروقی و غیره) ارتباط نزدیک دارد که می­تواند به سرعت به سمت بیماری­های شدید تنفسی مانند سندرم حاد تنفسی پیشرفت کند. تا به امروز تلاش­های گسترده­ای در زمینه کشف واکسن یا راه­کار درمان برای این بیماری انجام شده است؛ اما هیچ­کدام از نظر بالینی موفقیت آمیز نبوده­اند و تنها راه پیشگیری از ابتلا به این بیماری و کنترل عفونت، رعایت اصول بهداشتی توسط عموم مردم است؛ هر چند بسیاری از کشورها اقداماتی از قبیل اعمال محدودیت­های مسافرتی، تعطیلی مدارس و رعایت فاصله گذاری اجتماعی برای کاهش فشار بر سیستم­های مراقبتی بهداشت عمومی انجام داده­اند؛ اما این اقدامات نه تنها موفقیت­آمیز نبوده بلکه در امور روزمره زندگی افراد خلل ایجاد کرده است. از آن­جا که جامعه پزشکی درگیر پیدا کردن درمان قطعی برای بیماری COVID-19 است، تا زمان پیدا شدن راه­کار قطعی، یکی از راه­های جلوگیری یا به حداقل رساندن ابتلا به بیماری COVID-19 تقویت سیستم ایمنی بدن می­باشد. سلول­های ایمنی بدن به راحتی تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله تغذیه و فعالیت­های ورزشی قرار می­گیرند. اما فعالیت­های ورزشی پس از شیوع این ویروس بسیار محدود و حتی تعطیل شد؛ این درحالی است که تعطیلی فعالیت‌های ورزشی برای جلوگیری از شیوع ویروس، خود عامل بروز بسیاری از بیماری‌ها است، زیرا فعالیت ورزشی خطر ابتلا به بیماری­های غیرواگیر و هم­چنین بیماری­هایی از جمله عفونت­های ویروسی و باکتریایی را کاهش می­دهد؛ از سوی دیگر، با شیوع ویروس کرونا، خانواده‌ها از ترس درگیر شدن با این ویروس از حضور خود و فرزندانشان در باشگاه‌های ورزشی و فعالیت‌های گروهی خودداری می‌کنند؛ البته این اقدام در شرایط شیوع کرونا اقدام پذیرفته شده‌ای است؛ اما نباید به طور کلی فعالیت‌های ورزشی را تعطیل کرد و عدم حضور در باشگاه‌ها نباید به منزله توقف ورزش و فعالیت‌های بدنی باشد؛ لذا پزوهشگران و فعالان در حوزه سلامت توصیه می‌کنند برای تقویت سیستم ایمنی در این ایام، فعالیت‌های ورزشی به شکل متفاوت انجام شود. از آنجایی که با تعطیلی و فعالیت محدود باشگاه‌های ورزشی به منظور جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، امکان حضور در باشگاه‌ها  بسیار کم و محدود شده ‌است می‌توان به روش‌های مختلف با ورزش در خانه و افزایش فعالیت‌هایی نظیر پیاده‌روی از چاقی و سایر تبعات عدم تحرک جلوگیری کرد. محققان در بررسی‌های خود درباره ارتباط ورزش و پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا دریافتند که ورزش با شدت متوسط و مدت زمان ۳۰ دقیقه می‌تواند با بهبود سیستم ایمنی بدن، جلوی ابتلا به ویروس کرونا را بگیرد؛ اما عدم تحرک و فعالیت ورزشی با شدت بالا باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شده، به‌ویژه افراد مسن‌تر، را مستعد ابتلا به کرونا و هر نوع همه‌گیری دیگری می‌کند.

راهنمای انجام فعالیت ورزشی در دوران قرنطینه کرونا

• فعالیت ورزشی در فضای باز با رعایت فاصله ۲ تا سه متری تهدیدی از نظر شیوع کرونا به دنبال ندارد و افراد جامعه می‌توانند با خاطر آسوده شرایط ورزش در محیط باز و حتی حیات منزل مسکونی خود را فراهم کنند.
• انجام فعالیت­های ورزشی نظیر کوهپیمایی، پیاده‌روی، دوچرخه سواری و ورزش‌های همگانی با رعایت فاصله و پروتکل‌های بهداشتی توصیه می‌شود.
• اگر شما قادر به پیاده‌روی کردن یا دوچرخه‌سواری هستید، سعی کنید فاصله اجتماعی را رعایت کرده و دست‌های خود را قبل از رفتن، هنگام رسیدن به مقصد و به محض رسیدن به خانه با آب و صابون بشویید؛ اگر آب و صابون در دسترس نیست از محلول دست بر پایه الکل استفاده کنید.
• خانواده‌ها می‌توانند با فراهم کردن دمبل، طناب و کش ورزشی و ارتباط مجازی با یک مربی، در محیط خانه خود فضای باشگاهی ایجاد کرده و فعالیت‌های ورزشی را در خانه انجام دهند.
• افرادی که دارای علائم سرماخوردگی و بیماری مشابه آن هستند، نباید فعالیت ورزشی داشته و در فعالیت‌های گروهی حضور داشته‌ باشند.
• فعالیت ورزشکاران حرفه‌ای و ملی‌پوشان نیز باید تحت نظارت مربی و پزشک تیم انجام ‌شود، این ورزشکاران نباید در برنامه تمرینی خود از تمرینات با شدت بالا و تمرینات طولانی مدت استفاده کنند، هدف این ورزشکاران در این ایام حفظ آمادگی جسمانی باشد نه افزایش سطح آمادگی جسمانی؛ چون هدف از فعالیت ورزشی در درجه اول، سلامت و تندرستی می­باشد.
• اگر فرد مبتلا به ویروس کرونا اما بدون علامت باشد، می‌تواند به فعالیت‌های ورزشی ملایم تا متوسط ادامه دهد؛ ولی اگر در او علایمی چون تب، سرفه یا تنگی‌نفس مشاهده شد، باید ورزش را متوقف کرده و با پزشک تماس بگیرد و استراحت کند.
• فعالیت مناسبی را انتخاب کنید تا خطر آسیب کمتر شود و از فعالیت بدنی لذت ببرید، بر حسب شرایط سلامتی و تندرستی خود شدت فعالیت مناسبی را انتخاب کنید.
• در حالی که فعالیت بدنی با شدت کم و متوسط را انجام می‌دهید باید در حین تمرین قادر به مکالمه باشید و به راحتی نفس بکشید.