دکتر نامدار یوسف‌وند

دانشیار گروه زیست‌شناسی دانشگاه رازی

بسم الله الرحمن الرحیم

یکی از ویژگی های دین مبین اسلام نجات بخشی و حیات آفرینی آن است، این ویژگی شاخص برای بانوان نه فقط معنای ویژه دارد بلکه از مصداق تاریخی برخوردار است. امام خمینی(رضوان‌الله‌تعالی‌علیه) به‌عنوان مجدد شریعت اسلام و رهبر انقلاب رهایی بخش اسلامی و تالی تلو او امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی) بر این ویژگی دین مبین اسلام اصرار و در شرح و بسط آن همت قابل ستایشی را نشان داده اند.
امامین انقلاب بارها به نقش حساس، سرنوست‌ساز و کلیدی زن و کرامت، عظمت و جایگاه او اشاره کرده‌اند و سخنرانی‌های بسیار زیبایی در خصوص مقام زن و مادر دارند که ذکر مواردی از آنها بیانگر شکوه و عظمت زن از دیدگاه اسلام است.
اعتلا و معراج مرد در گرو‌ تربیت و همت زن است.
جمله معروف از دامن زن مرد به معراج می رود، یکی از زیباترین توصیفات نقش زنان در اعتلای مردان است و نشان دهنده منزلت زن از دیدگاه آن مرد الهی است. امام خمینی (ره) می فرماید: زن مظهر تحقق آمال بشر است. زن پرورش دهنده زنان و مردان ارجمند است. از دامن زن مرد به معراج مى ‏رود. دامن زن محل تربیت بزرگ زنان و بزرگ مردان است.
با این تعبیرات زیبا روشن می‌شود که زن تربیت یافته مکتب قرآن که بیانگر و جلوه گر هویت انسان و زیبایی‌های وجودی اوست می‌تواند با تربیت صحیح و پشتیبانی جانانه در تحقق حیات طیبه انسانی نقش اصلی را در زندگی بشر ایفا نماید.
صلاح و فساد یک جامعه بستگی به عملکرد زنان دارد.
در این خصوص امام راحل چنین فرموده‌اند: صلاح و فساد یک جامعه از صلاح و فساد زنان در آن جامعه سرچشمه مى‏ گیرد. زن، یکتا موجودى است که مى‌تواند از دامن خود افرادى به جامعه تحویل دهد که از برکاتشان یک جامعه، بلکه جامعه‌ها به استقامت و ارزش‌هاى والاى انسانى کشیده شوند و مى‌تواند بعکس آن باشد.
از این دیدگاه ضامن بقا و قوام جوامع انسانی و روی آوردن انسان‌ها به ارزش های وجودی خویش در گرو همت زنان توصیف شده است.

امام خمینی (ره) با شناخت عمیقی که از دین دارد نقش زنان را در سازندگی نوع بشر با نقش قرآن در این عرصه ارزیابی می کند و می فرماید:
قرآن کریم انسان ‏ساز است، و زن‌ها نیز انسان ‏ساز. وظیفه زن‌ها انسان‏‌سازى است. اگر زن‌هاى انسان‏‌ساز از ملت‌ها گرفته بشود، ملت‌ها به شکست و انحطاط مبدل خواهند شد، شکست خواهند خورد، منحط خواهند شد. زنها هستند که ملتها را تقویت مى‏‌کنند، شجاع مى‏‌کنند. مقام زن مقام والاست.
این حقیقت در صدر اسلام و همچنین در انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس خود را بخوبی نشان داد که مادران و زنان رشیده عامل رشادت و عظمت و خلق پیروزی ها بودند. آزادی و آزادگی ملت ها با پشتیبانی زنان تضمین شده است.
از منظر امام خمینی (ره) زن در جوامع پویا و مترقی مبدا خیرات، برکات و تحولات نیک و موجب سعادتمندی انسان است.
لذا در این خصوص فرموده اند:
مربی انسان‌ها زن است. سعادت و شقاوت کشورها بسته به وجود زن است. زن با تربیت صحیح خودش انسان درست می‌کند و با تربیت صحیح خودش کشور را آباد می‌کند. مبدا همه سعادت‌ها از دامن زن بلند می‌شود. زن مبدا همه سعادت‌ها باید باشد.
بر اساس این نوع نگاه مترقی است که می بینیم در زندگی شخصی امام خمینی(ره) زن کرامت و عظمت ویژه ای دارد. نامه های او به همسر و عروس والامقام اش دلیل روشنی بر این مدعاست.
بر همین سیاق رهبر معظم انقلاب حضرت امام خامنه ای مدظله العالی نیز در مناسبت‌های مختلفی به نقش، منزلت، عظمت و کرامت زن اشاره نموده اند.
لذا همانطور که امام راحل رضوان‌الله‌تعالی علیه تربیت و تزکیه مادری را عامل و پایه بهشتی شدن انسان‌ می‌داند امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی) نیز اعتقاد دارند که :
مادر است که فرهنگ و معرفت و تمدن و ویژگی‌های اخلاقی یک قوم و جامعه را با جسم خود با روح خود با خلق خود و با رفتار خود دانسته و ندانسته به فرزند منتقل می‌کند. همه تحت تأثیر مادران هستند.آنکه بهشتی می‌َشود پایه بهشتی شدنش از مادر است که الجنه تحت اقدام الامهات.
یک پای ثابت ایفای نقش تعین کننده در سیر تحولات اجتماعی به زنان و مادران مربوط است. همانطور که در آثار امام راحل قدس سره الشریف به ابن مهم اشاره شده است در کلام رهبری این موضوع به خوبی منعکس است آنجا که می فرماید:
اگر زنان در یک جامعه به فکری مومن بشوند و در راهی قدم بگذارند و علیرغم موانع آن راه را ادامه بدهند، تاثیر آنها بر روی فرزندان،‌ همسران حتی برادران و پدرانشان یک تأثیر تعیین‌کننده و سازنده است. آنکه جوانان را تربیت می‌کند و در راه‌های گوناگون قرار می‌دهد در درجه اول مادر است. البته عوامل دیگر نقش دارند… اما نقش مادر از آن نقش‌ها کمتر نیست و در مواردی بیش‌تر است. زن تنها خود به راهی نمی‌رود،‌ مردها را در آن راه می‌برد،‌ اهمیت تفکر زنان در یک جامعه در این است.
تأکیدات امامین انقلاب بر نقش سازنده و در عین حال تعین‌کننده زنان در جامعه نه فقط الهام گرفته از آموزه‌های دینی است بلکه این نظرات بلند و عمیق پشتوانه علمی مسلمی دارند. در علوم رفتاری روشن است که بر اساس نقشۀ آفرینش یادگیری نقش‌پذیری در طفولیت و در سال‌های آغاز حیات پر رنگ ‌و جز یادگیری‌های غالب در زندگی افراد است. بر این اساس بیشتر داده‌های دریافتی و آموزه‌های مربوط به این یادگیری اعم از تعالیم، کنش‌ها، واکنش‌ها و حتی خصائل و گرایش‌ها از مادر به کودک منتقل می شود.
با این توصیف اگر ما سخنان و مطالب امامین انقلاب را در خصوص عظمت، کرامت و نقش زن در خانواده و جامعه و رشد انسان‌ها را برای ملت‌های دیگر ترجمه می‌کردیم به بخش عمده‌ای از صدور انقلاب و ارزش‌های فراگیر آن کمک کرده بودیم.