به مناسبت سالروز تولد «سیدعلی جابری» نوازنده تنبور و سهتار
روحِ تنبورِ «سحرخیزان»
شمسی رنجبر | «سیدعلی جابری» نوازنده تنبور و سهتار، ۳۰ شهریور سال ۱۳۵۳ در کرمانشاه به دنیا آمد. جابری در هفت سالگی از «گلنظر عزیزی» نواختن ساز تنبور را یاد گرفت و سپس نزد سید «امرالله شاهابراهیمی» و «امیر حیاتی» که در نواختن ساز تنبور صاحب سبکهای مختلفی بودند؛ آموزههایش را تکمیل کرد. او تئوری موسیقی را از «محمدرضا لطفی» و «کیخسرو پورناظری» و همینطور نواختن ساز سهتار را، از «ابراهیم سپهری» و «حسین علیزاده» آموخت.
جابری با سرپرستی گروه «سید علیخان» توانست مقام اول جشنواره موسیقی فجر را در سال ۱۳۷۴ به دست آورد. پس از آن، در سال ۱۳۸۶ به همراه گروه موسیقی «همدل» به دلیل اجراهایی که در تونس داشتند، به جشنواره بینالمللی موسیقی «کارتاژ» دعوت شد. در همان سال، گروه موسیقی «شمس و مولانا» که آهنگسازی و سرپرستی آن را جابری بر عهدهداشت؛ در شهرهای مختلف کشورهای دانمارک، سوئد و هلند به اجرای برنامه پرداختند. یک سال بعد، جابری به همراه گروه «همدل» از طرف موزه موسیقی ایران، در مراسم افتتاحیه موزه سازهای موسیقی آکادمی ملی «سانتا سیسیلیای» شهر روم ایتالیا و همینطور در کشورهای چک و اسلواکی روی صحنه رفتند. از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۸۹ جابری با گروه همدل، در کشورهای اتریش، آلمان و ایتالیا اجرا کردند و از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷، او در ۶۰ کنسرت بینالمللی اجراهایی را همراه افرادی چون «سامی یوسف» داشت. در سال ۱۳۹۷، اولین اجرای «شهرام ناظری» در منچستر به همراه گروه همدل بود که به عنوان قسمتی از پروژه «زبان عشق» در دانشگاه موسیقی سلطنتی شمالی منچستر برگزار شد. در جریان همین پروژه، ناظری، جابری و گروه «مانا» با هدف معرفی ظرفیتهای شعر و ادبیات فارسی، مشاهیر فارسیسرا و تأثیر آنها در گسترش مفهوم عشق و صلح، در سالن هالیول در دانشکده موسیقی وادهام دانشگاه آکسفورد برنامه اجرا کردند. در سال ۱۳۹۸ جابری به همراه گروهش، کنسرتهایی در شهرهای «شفیلد»، «منچستر»،«بریستول»، «ادینبورگ»،«گیتسهد» و «بیرمنگام» برای تور انگلستان «ای عشق همه بهانه از توست» اجرا کردند که حامی آنها، شورای هنری انگلستان و انجمن هنری شمال غربی بودند و بیشتر این اجراها در جشنوارههای معتبر بینالمللی «میگریشن مترز»، «هوم» و «ادینبورگ فرینج» برگزار شد. لازم به ذکر است که؛ از زمان برگزاری جشنواره ادینبورگ از سال ۱۳۲۶، تنها یک بار و در سال ۱۳۸۷ در بخش اصلی این جشنواره دو اثر ایرانی پذیرفته شدند. در بخش فرینج سال ۱۳۹۸ نیز جابری به همراه گروهش، توانست در کلیسای جامع «سنت جایلز»، به اجرای کنسرت بپردازد.
آلبومهای «همدلی»، «از زبور تنهائی»، «سحرخیزان» و «ای عشق همه بهانه از توست» از جابری منتشر شدهاست. آلبوم همدلی شامل ده قطعه با تنبورنوازیهای او و دفنوازی «احمد خاکطینت» در دهه ۱۳۷۰ توسط انتشارات «سروش» به صورت نوار کاست و در خارج از کشور به نام «Empathy»، آلبوم استودیویی از زبور تنهائی در شش قطعه با تنظیم و تدوین «مقداد شاهحسینی» توسط نشر موسیقی «هرمس» در سال ۱۳۸۹، آلبوم موسیقی سحرخیزان با آهنگسازی و تهیهکنندگی جابری و آواز «محمد صفایی» با سبک موسیقی خانقاهی و قلندری در سال ۱۳۹۰ با حمایت مؤسسه «آوای شبلی» و آلبوم ای عشق همه بهانه از توست؛ در سال ۱۳۹۸ با آهنگسازی جابری و آواز «سینا سرلک» در منچستر اجرا و ضبط شدهاند.
نام آلبوم موسیقی از زبور تنهائی، براساس نام یکی از اشعار «محمدرضا شفیعی کدکنی» به نام «از زبور تنهائی» انتخاب شدهاست و جابری در مورد آن گفتهاست: «شاید مناسبت آن، نسبتی است که «حضرت داود» به عنوان راوی و صاحب کتاب مقدس «زبور» با موسیقی و آواز داشتهاند، همان نسبتی که به خلق مناجاتهای شورانگیزی در «مزامیر» ایشان در «عهد عتیق» تجلی پیدا کردهاست». این آلبوم در بخش مرور نشریه «سانگلاینز» شاخصترین نشریه مربوط به موسیقی بینالملل (World Music)بعد از معرفی، توانست چهار ستاره از پنج ستاره را کسب کند. این نشریه در مورد این آلبوم نوشته است؛ «تنبور یکی از سازهای مقدس و روحانی برای مردم کردستان است. قدرت صدای نافذ آن شناساگر فرهنگ و برای عدهای نیز همانند انجام تکالیف مذهبی است. این ساز در دسته سازهای با دستهای بلند است همراه با سه سیم و صدای دلنواز که نواختن با لمسکردن به وسیله انگشتان ایجاد میشود». این آلبوم تلفیقی از ساز تنبور، سازهای الکترونیکی و افکتهای صوتی است که در کنار سازهایی سنتی مانند کمانچه و رباب و… قرار گرفتهاست. جابری درباره این آلبوم خود گفتهاست: «تجربه شاید، تکاپویی در نیل به باز تولید آگاهی باشد و موسیقی، باری تجربهای برای دستیابی به آگاهیهای صوتی. از زبور تنهائی کاری در زمینه موسیقی محلی نیست، بلکه تجربه و تلاشی است برای در کنار هم نشاندن عناصر متنوع موسیقایی. عناصری که از درخت دیرسال مقامات تنبور یارسان و موسیقی سازی و آوازی ردیف موسیقی سنتی ایران، تا افهها و الگوها و جلوههای الکترونیک را در بر میگیرد. در این اثر سعی بر آن بودهاست که با اصل و مرجعگرفتن موسیقی تنبور و مقامات آن بنا و ساختمان صوتی اثر بر مبنای مقامها و فواصل تنبور باشد، البته باز هم تنبوری که از نظام موسیقایی یارسان سرچشمه گرفته و تا تجربههای امروزین این ساز امتداد مییابد».
به گفته جابری، او هنرمند امروز است و با بهرهگیری از اساتید امروز. او معتقد است هنرمند خوب کسی است که به کل موسیقی فکر کند و حد و مرزی برای آن نشناسد.