فرمالیسم در دانشگاه
فرمالیسم یا سطحینگری بلای جان هر جامعه یا سازمانی است و گاهی فاجعه خلق میکند. تند باد فرمالیسم گاهی نه تنها فرایند تحول و توسعه را با امتناع مواجه میسازد بلکه تصمیم گیرندهگان را دچار نوعی توهم فرم زدهگی و غفلت از کیفیت میکند. این توهم تا جایی ممکن است بیخ پیدا کند که صاحبان سازمان ! ممکن است آسمان آبی و ابر سفید را دریا تشخیص دهند و ناخواسته بر زمین سفت و سخت پشتک بزنند و تن خویش را ریش ریش کنند.
الغرض، بد یا خوب دانشگاه رازی چند سال است که دورهای بهنام «پژوهشگر پسادکتری» تعریف کرده است و امسال با پیگیری ریاست و معاون محترم دانشکده و ارزیابی شرایط یک سهمیه به اینجانب تعلق گرفت و من هم به موجب دغدغه همیشگی خود برنامهای را برای تحقیق پیرامون ” اقتصاد سیاسی و توسعه در کرمانشاه” تنظیم نمودم و در این راستا با بررسی افراد مختلفی که حایز شرایط بودند آقای دکتر مختار نوری را که اهل کرمانشاه،دانشجوی اینجانب در مقطع کارشناسی ارشد و همکار پژوهشی در سالیان گذشته بود انتخاب و با ایشان تماس گرفتم و التماس کردم در این دوره ثبتنام کند تا برای یک یا دو سال همراه ایشان انرژی خود را معطوف اقتصاد سیاسی و توسعه در کرمانشاه نمایم.با ایشان صحبت کردم که توسعه در کرمانشاه فاقد اسناد علمی متقن و محکم است و باید در این دوره دو جلد کتاب نظری بنیادین و پنج مقاله علمی پژوهشی منتشر کنیم تا تنها دیگران نباشند که قصه توسعه نیافتگی ما را بنویسند و شاید در دهه آخر عمر دانشگاهی خود خدمتی به این سرزمین محروم کرده باشیم.
خبر آمد که هیئت خودخوانده ممیزی!!!! معاونت پژوهشی دانشگاه متشکل از دو نفر با تحصیلات غیرمرتبط، پرونده آقای دکتر نوری را بررسی و رأی به «رد صلاحیت» نامبرده دادهاند. حقیقتاً برآشفتم. این تصمیم به اندازه چهار بار رد صلاحیت سیاسی توسط شورای محترم نگهبان برایم سنگین بود.
برآشفتگی و تعجب من از آنجا بود که آقای دکتر مختار نوری با داشتن نه جلد کتاب منتشر شده توسط ناشران درجه اول کشور مثل نشر نی،بیش از ۵۰ مقاله علمی پژوهشی و ترویجی ،دهها سخنرانی علمی در نشستهای معتبر ملی و بینالمللی، انجام چندی پروژه تحقیقاتی مهم و…براساس آییننامه ارتقاء وزارت علوم ظرفیت دریافت درجه «استاد تمام» را دارد اما هیئت ممیزه!!! معاونت پژوهشی دانشگاه او را فاقد صلاحیت تشخیص دادهاست.نامبرده فرزند ایثارگر،انسانی خودساخته،باهوش و بسیار ساعی و با انگیزه و پشتکاری بینظیر است.
با ریاست محترم دانشگاه آقای دکتر اعلمی آلآقا تماس گرفتم و ایشان اعلام فرمودند موضوع برای بررسی مجدد به معاونت پژوهشی ارجاع فرمودهاند. آقای دکتر دلانگیزان رئیس محترم دانشکده هم با جدیت چندبار مسأله را پیگیری نمودند.اینجانب هم چندبار با معاون پژوهشی تماس گرفتم .دریغ از یک پاسخگویی کوتاه!!!!
مدیرکل پژوهشی، تنها دلیل رد صلاحیت ایشان را داشتن مدرک دکتری از دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران اعلام کردند.
در شگفتم درحالیکه در اینجا ما با یک فرد متفاوت روبهرو هستیم که برحسب رزومه استعداد دریافت درجه استاد تمامی دارد و میتواند با همکاری اینجانب طی دوسال فعالیت پژوهشی آثار ارزشمندی را درموضوع «تحول اقتصاد سیاسی، توسعه نیافتگی و راههای برون رفت از بنبستهای آن در استان کرمانشاه» منتشر نماید و نام دانشگاه رازی را در سطوح ملی و در محافل علمی و روشنفکری برجسته سازد، تنها با توسل به یک قاعده «خودساخته» یعنی تعلق مدرک دکتری او به دانشگاه آزاد قلم قرمز بر صلاحیت ایشان میکشند. درحالیکه هیچ قانونی برای منع پذیرش دانشجو از دانشگاه آزاد وجود ندارد و کثیری از هیئت علمی دانشگاه رازی و سایر دانشگاهها هم فارغالتحصیل دانشگاه آزاد هستند.
این اعوجاج تنها در استان ما و فقط در دانشگاه رازی روی میدهد. نکته مهم آنجا است که این رویکرد فرمالیستی دامن بسیاری از موضوعات دانشگاهها را گرفته است.من یک مسأله و تجربه شخصی را تحلیل کردم اما به هر فرد دانا و فرهیختهای در دانشگاه که برخورد میکنم از دست سطحینگری و شکلزدگی متولیان مینالد.
از دکتر نوری بگذریم خطاب به این عزیزان و سایر دردمندان استان کرمانشاه عرض میکنم با این نوع سطحینگری ما را گرفتار طوفان خواهید کرد و در این دنیا و روز حساب انشاالله… پاسخگو خواهید بود.