به مناسبت درگذشت «علی لیمویی» شاعر کرمانشاهی
سفر دلبر شیرین زوان
شمسی رنجبر | من آن کرد خداجویم که راه مرتضی پویم/ علی جویم، علی گویم، علی جان است و جانانم
بکوبم مشتِ چون سندان، به فرق دشمن ایران/ نمیترسم زِ نامردان، من ایران را نگهبانم
به پهلوی شهان خارم، که پهلوشان بیازارم/ زِ شاهان جمله بیزارم، غلام مستمندانم
«علی لیمویی» سال ۱۳۱۶ در کرمانشاه به دنیا آمد و با نام هنری «ثابت کرمانشاهی» در حوزه شعر فعالیت میکرد. او بازنشسته اداره ثبت اسناد و املاک بود و به همین علت نام ثابت را برای خود انتخاب کرد. لیمویی در قالبهای شعری قصیده، غزل، مثنوی، دوبیتی و رباعی و به دو زبان کُردی و فارسی کرمانشاهی شعر میسرود. از کتابهای او میتوان «ترانههای ترنم» چاب سال ۱۳۷۷ شامل ۳۰۰ ترانه از ۸۵ شاعر کرمانشاهی، «درحلقه عشاق» چاپ سال ١٣٨٧، «شهر من کرمانشاه و واژهنامه جامع فارسی کرمانشاهی» چاپ انتشارات «باغ نی» سال ۱۳۸۹، «واژهنامک گویش کرماشانی» چاپ انتشارات «ورجاوند» سال ۱۳۹۰، «شنه یار» چاپ انتشارات «گوتار»، «هفتاد و هفت غزل عرفانی» چاپ انتشارات «یار دانش»، «گلاریژان» شامل ۱۱۰ ترانه با لهجه فارسی کرمانشاهی چاپ انتشارات «یار دانش» سال ۱۳۹۷، «یاد قدیما» گذری بر خلقیات فراموششده مردم کرمانشاه چاپ انتشارات «زوار» سال ۱۳۹۳ و «کرمانشاه شهر بیستون» چاپ انتشارات ماهواره سال ۱۳۹۸ را نام برد.
در آذرماه سال ۹۸، ازطرف اداره کل کتابخانههای استان از علی لیمویی به پاس تمامی آثارش تجلیل و از کتاب «کرمانشاه شهر بیستون» او رونمایی شد. در این مراسم تجلیل، «معصومه حسنی خونسار»؛ مدیرکل کتابخانههای استان کرمانشاه گفت: «دانشجویان و دانشگاهیانی که رشته تحصیلی آنها مرتبط با فرهنگ استان است؛ باید فرهیختگانی چون استاد لیمویی را بشناسند و او را به مردم عامه معرفی کنند». همینطور کتاب «دلبر شیرین زوان» تألیف «حجتاله مولاییفر» با موضوع شرح حال و معرفی آثار لیمویی، به تازگی و در تیر ماه ۱۴۰۰ به چاپ رسید.
«محمد امین مروتی» منتقد ادبی، در خصوص اشعار و ترانههای لیمویی به نامه فرهنگ رازی گفت این دوبیتیهای لیمویی است که بیشتر بار شاعری او را بر دوش میکشد. دو بیتیهایی که به زبان فارسی کرمانشاهی و در وصف عشق و عاشقی و بیشتر به زبان محلی و در وزن هجایی سروده شدهاند. به گفته مروتی؛ استفاده از تکیه کلامهای رایج در زبان عامیانه، شیرینی خاصی را به این ترانهها دادهاست.
مروتی به ردپای اندیشههای خیام در آثار لیمویی اشاره کرد و با نام بردن از مضامینی مانند غنیمتشمردن دم خاصه در فصل بهار و یا اشاره به توصیف پاییز و برگریزانش که آدمی را به یاد به فنا رفتن و گذر ایام میاندازد؛ گفت بخش از مضامین شعر لیمویی، مضامین خیامی است. این گرایشات خیامی لیمویی در ترانه زیر نمود دارد:
بهار آمد بیا ای نورِ دیده!/ بده می از سرِ شَو تا سپیده
بده جامِ میِم امشو پیاپی/ که فردایه کسی هرگز ندیده
او همچنین از گرایشات عرفانی لیمویی صحبتکرد. اینکه او سمت و سوی عرفانی هم داشتهاست و به سبک شعرای پس از «ابن عربی»، مضامین خاصی مانند دستگیری توسط پیر، محرمیت با اسرار هستی و شرح سلوک عرفانی شاعر را مطرح میکند. مروتی گرایشات عرفانی لیمویی را ترکیبی از دینداری عارفانه و وطن دوستی نشان میدهد و به این نکته اشاره میکند که شاعر دغدغههای اجتماعیاش را هرگز کنار نگذاشته و همیشه آنها در شعرش نمود پیدا کردهاند.
لیمویی بعد از گذر یک سال که به دلیل سکته مغزی در بستر بیماری بود؛ روز جمعه ۲۶ شهریور ماه ۱۴۰۰ در سن ۸۴ سالگی درگذشت.
پیر ما کز همه اسرار جهان آگاه است/ کاش میگفت که در پرده چه راز است امشب؟
شب چو از نیمه گذشت و همه درها بستند/ «ثابتا» رَو به در دوست که باز است امشب