افتتاح مرکز پایش هوایی دانشگاه رازی
دریافت داده‌های یک سرزمین، اندازه‌گیری، نظارت و تحلیل کاربری‌های مختلف آن را در طول زمان می‌توان پایش سرزمین نامید. به منظور صرفه‌جویی در زمان، کاهش هزینه دریافت داده‌ها، مدل‌سازی جهت پایش بهینه معضلات محیط زیست، فناوری‌های فضایی پیشرفته‌ای چون سنجش از دور به کمک می‌آید. پایش سرزمین از طریق ابزارهای سنجش از دور شامل پایش و نظارت بر آلودگی هوا، آلودگی منابع آبی، تخریب جنگل‌ها و به طور کلی پوشش گیاهی، معضلات کشاورزی و محصولات آن، آفات نباتی، زلزله، زمین لغزش، فرونشست، وضعیت خاک از نظر فرسایش، رطوبت و حاصلخیزی، خشکسالی، بیابان‌زایی، تغییرات خطوط ساحلی بر اثر پیشروی و پسروی آب دریا، سیل، طوفان، آتش‌سوزی، تغییرات اقلیمی، تنوع زیستی، ارتباط بین تغییرات زیست بوم، گسترش بیماری‌ها و غیره است.
از آنجا که اطلاعات مکانی در هر کشوری زیرساخت اطلاعات و تصمیم‌گیری‌های کلان بوده و رشد و توسعه پایدار نیازمند اطلاعات دقیق، به‌روز و قابل‌اطمینان از مناطق شهری و غیرشهری می‌باشد؛ دست‌یابی به اطلاعات زمین مرجع برای بسیاری از متخصصان و تصمیم‌گیران در حوزه داده‌های مکانی، دارای اهمیت به‌سزایی است. استخراج عوارض از تصاویر هوایی و ماهواره‌ای، نوعی فناوری مکمل برای دست‌یابی به این‌گونه اطلاعات به شمار می‌آید که تفسیر و آنالیز تصویر را ساده‌تر ساخته و به منظور بهنگام‌سازی پایگاه‌های داده به کار می‌رود. با گسترش علوم فتوگرامتری و سنجش از دور، طیف وسیعی از داده‌های مکانی در دسترس علوم مختلف قرار گرفته است.
به طور کلی باید گفت که استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و عکس‌های هوایی برای ارزیابی و شناسایی سرزمین و همچنین بررسی تغییرات ایجاد شده در یک سرزمین راه را برای مدیریت درست‌تر هموار کرده است. تعـدادی از عوامـل، اسـتفاده از عکـس‌هـای هـوایی را محـدود می‌کنند که یکی از آن‌ها، هزینۀ زیاد تهیه عکس‌های هوایی است. همچنین، بعضی از تصاویر ماهواره‌ای تهیه شده از یـک منطقـه خـاص یـا قدیمی هستند و یا در مقیـاس‌هـای محلـی مـورد نیـاز، قـدرت تفکیک مکانی خوبی ندارند. همچنین، نمی‌توان تغییرات مـوقتی یا تغییراتی که در یک بازه زمانی محدود در یک سرزمین ایجاد می‌شود را با آن‌ها ارزیابی نمود. عدم دسترسی آسان و هزینه بـالای تهیـه تصـاویر بـا تـوان تفکیک مکانی بالا مانند تصـاویر مـاهواره‌هـای «کوئیـک‌ویـو» و «کوئیک‌برد» و نظیر این‌هـا، امکـان اسـتفاده از اطلاعـات تصـاویر ماهواره‌ای برای اندازه‌گیری‌های جزئـی را محـدود مـی‌کنـد. در صورت استفاده از سیستم‌های ساده‌تر و کم هزینه‌تـر بـا قابلیت تفکیک مکانی بالا می‌توان در زمان کوتـاه، اطلاعـات جزئـی را به‌صورت صحیح فراهم آورد که در این راستا به کارگیری تکنولوژی عکس‌برداری و فیلم‌برداری با پهپاد (پرنده هدایت‌پذیر از دور) بسیاری از این مشکلات را برطرف می‌نماید.
با توجه به نیازهای محسوس در بخش تصویربرداری هوایی در سطح استان و لزوم توسعه توانمندی‌های دانشگاه رازی در بخش‌های پژوهشی، آموزشی، اجرایی و همچنین ارائه خدمات به نهادهای مختلف و ارتباط بیشتر با جامعه در جهت مرتفع نمودن نیازمندی‌های موجود آن‌ها، مرکز پایش هوایی دانشگاه رازی در سال ۱۳۹۷ به پیشنهاد دکتر «مرتضی پوررضا»، دکتر «محمد خسروی» و با استقبال و تایید معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه رازی تشکیل شد. وظایف مرکز پایش هوایی به چهار بخش «آموزشی»، «پژوهشی و اجرایی»، «ارتباط با جامعه و تهیه لیست نیازمندی‌های ادارات مختلف» و «ارائه خدمات در بخش پژوهشی و پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی بر حسب ضرورت» تقسیم می‌شود.
وظایف آموزشی شامل برگزاری دوره‌های آموزشی دریافت گواهی‌نامه خلبانی، ارائه خدمات آموزشی عملی خلبانی پهپاد، ارائه خدمات آموزشی به دانشجویان در راستای دروس عملی مرتبط است.
در خصوص وظایف پژوهشی و اجرایی نیز می‌توان قسمتی از قابلیت‌های مرکز پایش هوایی در ارائه خدمات اجرایی را به صورت زیر خلاصه کرد؛ کاربردهای پهپاد در کشاورزی نوین، استفاده از پهپاد در محیط زیست، کاربرد پهپاد در منابع طبیعی، کاربرد پهپاد در معادن، کاربرد پهپاد در امورات شهرداری، کاربرد پهپاد در مدیریت منابع آب و سیل، کاربرد پهپاد در امورات راهداری و شهرسازی.
از اقدامات انجام شده این مرکز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برگزاری یک دوره آموزشی آشنایی با زمینه‌های مختلف کاربرد پهپاد برای مدیران و کارکنان ادارات مختلف استان (۸/۱۲/۱۳۹۷).
- برگزاری ۱۴۳امین دوره کشوری و اولین دوره استانی «قوانین، مقررات و اصول ایمنی پرواز» با شرکت حدود ۵۰ هنرجو و با حضور مسئولین سازمان هواپیمایی کشوری، دبیر کارگروه پهپادهای غیرنظامی کشور، مسئولین فرودگاه کرمانشاه و مسئولین نظامی استان
- برگزاری دومین دوره آموزشی قوانین، مقررات و اصول ایمنی پرواز در استان با نظارت سازمان هواپیمایی کشوری (۲۹/۷/۱۳۹۸)
- برگزاری دوره آموزشی آشنایی با نرم افزار DJI GO برای کارکنان اداره کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه
- برگزاری دوره عملی پرواز با پهپاد فانتوم برای کارکنان و پرسنل اداره کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه
- ثبت مشخصات پهپاد فانتوم RTK خریداری شده مرکز پایش هوایی در سامانه اختصاصی سازمان هواپیمایی کشوری
- معرفی توانمندی‌ها و زمینه‌های فعالیت مرکز پایش هوایی دانشگاه در سطح ادارات و ارگان‌های استان و در قالب نامه شماره ۳۲۱۰۵ (۱۱/۶/۱۳۹۸)
- برگزاری جلسات مختلف با مسئولین ادارات استان و بویژه جهاد کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست و راهداری در جهت معرفی خدمات مرکز پایش هوایی
- شرکت در جلسه مدیریت بحران استان به عنوان یک مرکز قابل‌ااتکا در مواقع بحرانی و اعلام آمادگی در جهت تهیه تصاویرهوایی پهپادی مورد نیاز در فروردین ماه ۱۳۹۸
- عکس‌برداری و تهیه تصاویر هوایی از منابع آبی مورد درخواست آب منطقه‌ای طی نامه شماره ۲۴۰۸/۱۰۰/۹۸ (۲۴/۰۱/۱۳۹۹)
- تصویربرداری هوایی و تهیه خروجی‌های دو بعدی و سه بعدی از جنگل‌کاری‌های انجام شده در پردیس طاق‌بستان
- تعریف دو موضوع پایان‌نامه کارشناسی ارشد در گروه منابع طبیعی با تاکید بر کاربرد پهپاد در تصویربرداری هوایی
از نمونه پروژه‌های انجام شده توسط این مرکز نیز، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برآورد ارتفاع درختان سرو نقره‌ای با استفاده از تصاویر پهپاد
- برآورد حجم بانکت‌ها با استفاده از فتوگرامتری پهپاد مبنا
- قابلیت تصاویر پهپاد در برآورد سطح تاج‌پوشش تک‌درختان
- ارزیابی اثربخشی طرح‌های آبخیزداری حوزه کله‌پا شهرستان سنقر و کلیایی
- محاسبه ظرفیت نگهداری آب در سدهای سنگی-ملاتی
