سحر رنجبر | مرکز مشاوره تخصصی دانشگاه رازی تقریبا در بیشتر تخصص‌هایی که مراجعان در آن‌ها نیاز به مشاوره دارند می‌تواند خدمت‌رسانی کند. دکتر دل‌انگیزان این مرکز را درگاه ارتباطی خدمات اجتماعی دانشگاه با جامعه و یکی از نیازهای دانشگاه دانست. استادان دانشگاه برای ارائه خدمات به بیرون از دانشگاه به دفتر کار خود نیاز دارند  و یا باید این کار را در دفتر دیگران انجام دهند. بعد از تأسیس این مرکز، اعضای هیئت علمی برای ارائه خدمات به افراد بیرون از دانشگاه، کافی است مرکز مشاوره را در جریان بگذارند تا این نوع خدمات برایشان ارائه شود. در گذشته مراجعانی که نیاز به این‌گونه خدمات داشتند به‌صورت موردی مراجعه می‌کردند و از استاد سوالی می‌پرسیدند و او هم به‌صورت غیر رسمی جواب می‌داد، اما اکنون با تاسیس مرکز مشاوره دانشگاه، مراجعان طبق قاعده رسمی مشاوره می‌گیرند و مشاوران در قبال بحثی که مطرح می‌شود مسئولیتی بر عهده می‌گیرند که چارچوب‌دار است. دکتر دل‌انگیزان گفت: «این جزء سومین وظیفه اساسی دانشگاه‌ها محسوب می‌شود. وظیفه اصلی دانشگاه‌ها تولید علم و درحقیقت کار برای افزایش حجم دانش تجربی یا غیرتجربی در جهان است. دومین وظیفه دانشگاه‌ها تربیت نیروی انسانی و سومین وظیفه دانشگاه‌ها ارائه خدمات اجتماعی است.»

دکتر دل‌انگیزان به دانشگاه‌های علوم پزشکی اشاره کرد و گفت: «در این دانشگاه‌ها، کلینییک‌های تخصصی و درمانگاه‌هایی که خود دانشگاه تاسیس می‌کند وجود دارند و به ارائه خدمات درمانی می‌پردازند. در سایر دانشگاه‌ها این خدمات تخصصی مشاوره، در چارچوب مراکز مشاوره می‌تواند ارائه شود. در این مراکز خدمات متنوعی ازجمله؛ خدمات مشاوره خانواده، روانشناسی، تحصیلی و … ارائه می‌شود که باید در چارچوب استانداردهای سازمان نظام روانشناسی باشد و ما در همان سازمان و چارچوب ارائه خدمات داریم.»

او همچنین ادامه داد: «در بخش‌هایی مانند خدمات مشاوره اقتصاد خانواده، سرمایه‌گذاری خانواده و شخصی یا مشاوره‌های حوزه اقتصاد فردی که کار مشاوره‌ها در گروه اقتصاد یا همکاران دارای تخصص در این حوزه است؛ هیچ سازمان حمایتی یا ارائه‌دهنده این نوع اطلاعات وجود ندارد.»

نرخ مشاوره در مرکز مشاوره دانشگاه رازی

دکتر دل‌انگیزان درخصوص نرخ مشاوره‌ها گفت به‌دلیل اینکه این نوع خدمات دارای تعرفه یا استانداردهای خاصی نیستند؛ مرکز مشاوره استاندارد ارائه را، میزان رضایت فرد مراجعه‌کننده از خدماتی که می‌گیرد قرار می‌دهد و دستمزد به توافق بین فرد مراجع و مشاور برمی‌گردد. او اشاره کرد ممکن است در آینده نزدیک، خود دانشگاه بعد از برآورد رابطه بین مشاور و مراجع به یک استاندارد برسد اما در حال حاضر چنین استانداری وجود ندارد. درخصوص برخی بخش‌ها، سازمان ذی‌ربط، مثلاً کانون وکلا بابت مشاوره‌های حقوقی یا وزارت کار بابت مشاوره‌های حوزه کارآفرینی، نرخ‌نامه صادر کرده است؛ نرخ‌نامه دارند و مرکز مشاوره طبق نرخ‌نامه عمل می‌کند. دکتر دل‌انگیزان گفت: «من در جایی ممکن است نرخ‌نامه‌ام ساعتی ۸۰۰ هزار تومان باشد ولی در مرکز مشاوره بگویم شما چقدر می‌توانی بپردازی. هر کسی هر چه قدر بپردازد برای من فرقی ندارد. چون دانشگاه دستگاه POS و کدینگ دارد، پول به حساب خزانه کل کشور واریز می‌شود و اصلا به حساب دانشگاه هم نمی‌آید. ما هشتاد درصد این پول را به مشاور می‌پردازیم و دانشگاه ۲۰ درصد آن را برای خدمات خودش بر می‌دارد. چون تازه شروع کرده‌ایم آن‌هایی که نرخ‌نامه دارند را با تناسب خود مشاور کم و زیاد می‌کنیم.»

دل‌انگیزان عنوان کرد که مرکز مشاوره تخصصی دانشگاه رازی نمی‌خواهد رقیب دفاتر مشاوره‌ سطح شهر شود و آن‌ها را تهدید کند چون آن‌ها کسب‌وکار خصوصی هستند، اشتغال و ارزش‌افزوده ایجاد کرده‌اند، مالیات پرداخت می‌کنند و مرکز مشاوره نمی‌خواهد با آن‌ها رقابت کند، بلکه می‌خواهد خدمات مشاوره تخصصی اعضای دانشگاه را به جامعه ارائه دهد و البته چون ما تازه شروع کرده‌ایم باید آمادگی اتفاقات جدید را داشته باشیم.

ویتامینی به نام مسئله اجتماعی

دکتر دل‌انگیزان به اهمیت مسائل اجتماعی و لزوم بررسی آن‌ها اشاره کرد و گفت: «به نظر می‌رسد این مرکز  در کشور اولین باشد و هرچقدر جستجو کردم به مورد مشابهی برخورد نکردم. این کار را انجام دادیم که درگاه ارتباطی بین دانشگاه و جامعه ایجاد شود، خدمات اجتماعی ارائه شود، یک نمونه برای کشور شویم و هر کسی خواست این کار را انجام دهد نمونه ای برای بهره‌برداری داشته باشد. همین‌طور جامعه این احساس را داشته باشد که می‌تواند با ما ارتباط برقرار کند و نهایتا برای اعضای هیئت علمی یک فضای ارتباط اجتماعی ایجاد کنیم.»

دل‌انگیزان نتیجه این ارتباط‌گیری با جامعه را انتقال مشکلات روز جامعه به اعضای هیئت علمی عنوان کرد و گفت کلاس‌های درس با نمونه‌های موردی بیرونی قوی‌سازی می‌شوند و یک نوع ویتامین به نام مسئله اجتماعی به کلاس درس تزریق می‌شود. یعنی عضو هیئت علمی که در مرکز، مشاوره می‌دهد، می‌تواند مسئله اجتماعی را به‌مثابۀ مسأله‌ای علمی و درسی در کلاس درس با حفظ جنبه‌های محرمانگی آن طرح کند. او گفت: «این ارتباط می‌تواند هم برای جامعه منفعت داشته باشد و هم دانشگاه. این درگاه می‌تواند ارتباط عمیقی را بین دانشگاه و لایه‌های پنهان جامعه ایجاد می‌کند.»

دیگر خدمات مرکز مشاوره

دکتر دل‌انگیزان درخصوص خدمات این مرکز گفت: «با استاندار محترم مکاتبه داشتیم و با ریاست محترم سازمان مدیریت صحبت کردیم که مدیران کل، فرمانداران و کارشناسان این سازمان‌ها از مرکز مشاوره دانشگاه برای تحلیل و بررسی مشکلات کاری‌ در حوزه موضوعات اجتماعی، تنظیم دستور‌العمل‌های کاری و نیز تدوین سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های حوزه ماموریتی با همراهی بهترین اساتید دانشگاه کمک بگیرند و ما در قالب فعالیت‌های مرکز مشاوره دانشگاه این ماموریت را به انجام برسانیم. این موضوع از یک سو نگاه دستگاه‌های دولتی و مسائل مبتلا‌به این ادارت را به دانشگاه معرفی می‌کند که خود این مسائل می‌توانند موضوع پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویان شوند و از سوی دیگر بدون صرف زمان‌های طولانی که خاص کارهای پژوهشی است، با سرعت بیشتری نگاه‌های کارشناسان، مدیران و فرمانداران را نسبت به موضوعات مبتلا‌به، تقویت کرده و زمینه‌های تحلیل نظری و ارائه راهکارهای اندیشه‌ورزانه بهتری را برای آنها خواهد داشت.»

او ادامه داد: «با معاون استاندار به توافق رسیدیم که خدمات این مرکز مشاوره را به کسب‌و‌کارهای داخل شهر گسترش دهیم؛ مثلا ما اولین خدماتی که در شهر کرمانشاه ارائه دادیم به یکی از کسب‌و‌کارهای حوزه لوازم‌التحریر کرمانشاه که توزیع‌کننده عمده در استان‌های اطراف است بود. خدمات ما برای آن مراجع رایگان شد چون می‌خواستیم روند کار را با این پروژه پیدا کنیم. بعد از مدتی کار‌کردن به یک گزارش استراتژیک که شامل همه فرایندهای مدیریتی آن ازجمله شرح، قراردادهای کار، مدل کسب و کار، مسائل ورود به بازار یا گسترش بازار، مسائل حوزه مدیریت منابع انسانی، انتقال، تحلیل و جایابی در مکان جدید و تمام آن خدماتی که برای کسب‌و‌کار گران تمام می‌شود رسیدیم. این خدمات در حالی برای آن فرد رایگان انجام شد که اگر می‌خواست از جای دیگری اقدام کند ممکن بود برای همین طراحی‌ها قیمت بالایی از او بگیرند. اما ما این کارها را در مرکز مشاوره با توجه به اینکه چند ساعت زمان صرف شده است؛ ساعتی حساب می‌کنیم. با معاون اقتصادی استاندار توافق کردیم اگر برای این‌طور مجموعه‌هایی به یک طرح برسیم که نیازمند تامین مالی باشد؛ آن‌ها طرح را تامین مالی کنند که این نشان‌دهنده اعتماد آن‌ها به فعالیت‌های ما در دانشگاه است.»

دکتر دل‌‌انگیزان اشاره کرد دانشجویانی که برای مشاوره استارتاپ به مرکز مشاوره مراجعه کنند، به مرکز شتاب‌دهی که در دانشکده تاسیس شده است ارجاع داده می‌شوند و اگر کار خوبی داشته باشد؛ از مرکز شتاب‌دهی به مرکز رشد و پارک فناوری می‌روند. او گفت: «مسیر طوری طراحی شده است که روند این خدمات بتواند دانشگاه را وارد دسته چهارم وضعیت دانشگاهی یعنی تجاری‌سازی‌یافته‌ها و توسعه کارآفرینی دانشگاهی شود که به‌دلیل پیچیده‌بودن چهارچوب اقتصادهای امروزی نسبت به اقتصادهای ساده گذشته، در حوزه توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان است.»