روز مرد
۱۳ رجب سالروز ولادت امام علی (ع) روز مرد و پدر نامگذاری شده است اما سئوالی که مطرح میشود این است که آیا رابطهای بین اسم و مسمی وجود دارد؟ یعنی نسبت بین مرد و پدر با امام علی (ع) چیست که چنین نامگذاری انجام شده است؟
از نظر قرآن انسان جانشین خداوند در زمین و صاحب کرامت بوده و ساختار وجودیاش بهترین است، دارای اختیار بوده و چون انتخابگر است ارزشمند میباشد. مردی و پدری بدون انتخاب و خارج از اراده فرد است بنابراین چگونه میتوان بین امام علی (ع) بهمثابه انسان کامل و اسوه جوانمردی از یک سو و مردی و پدری از سوی دیگر نسبتی برقرار کرد؟ مردی (مذکری) و پدری فرآیندهای طبیعی هستند که به خودی خود فاقد هرگونه ارزش و اعتبار است و امتیازی از این جهت حتی بر دیگر موجودات نیست چرا که دیگر موجودات نیز این وظایف را عهدهدار هستند. صرف نظر از جنسیت در صورتی که هر فرد متصف به اوصاف و خصال امام علی (ع) باشد و قرابتی ایجاد نماید این نسبت برقرار خواهد شد. برای مثال هر انسانی چه زن و چه مرد درصورتیکه در برابر ظلم و بیعدالتی، تباهی، فلاکت، فقر ملت، دفاع از مظلوم، سقوط و انحطاط اخلاق در جامعه مهر سکوت بر لبان خود زده باشد بدیهی است که هیچگونه تناسبی با الگوی مجسم عدالت و تقوی و انسانیت نخواهد داشت و نامگذاری ایام خاص به نام الگوهای دینی و ملی گرچه فرصتی برای قدردانی خواهد بود اما موجب نزدیکشدن به فضیلتها و مرامها نخواهد شد.
امام علی (ع) میفرماید: زیبایی انسان به مروتش است و مروت اسمی جامع برای همه فضیلتها و نیکیها بوده و بدیهی است که این صفت خاص مرد (مذکر) نیست و مرد و زن بدون مروت و جوانمردی فاقد هرگونه ارزش هستند. برخی از معیارهای جوانمردی بنابر فرمایش پیامبر رحمت (ص) راستگویی، وفاداری، امانتداری و نیکوکاری است. بنابراین جوانمردی حالتی نفسانی است که انسان را وادار میکند همواره در مرزهای محاسن اخلاقی باشد و درصدد تقویت این فضیلت روحی. حال با یک نامگذاری در روز ولادت، مرام امام علی (ع) که بایستی نقشه راه عملی برای ساختن جامعه باشد، را به نام آن حضرت تقلیل داده و چون به ظاهر رفتهایم پیوند بین امام علی (ع) و پیروانش نهتنها با پرداختن به ظواهر تقویت و مستحکم نشده است بلکه روزبهروز فاصله ما با رفتار فردی و نحوه حکومتداری آن حضرت فزونی مییابد زیرا جامعه پیرو امام علی (ع) با رفتار و روابط و مناسبات مردم آن سنجیده میشود نه با نمایش بروز احساسات و سخنرانی و ادعا. بدیهی است که در چنین جامعهای، ناجوانمردی، بیدردی، دروغ، تزویر، ریا، تبعیض، فقر، ظلم و عدم پایبندی به اخلاق پررنگ دیده میشود و مروت که از فضیلتهای هر آیینی است از آن رخت برمیبندد، عمل به وعدهها نادیده گرفته میشود، رفتارها در شرایط متفاوت تغییر میکند، هتک حرمت و آبروبری بهراحتی انجام میگیرد و با منتقدین و مخالفین انصاف رعایت نمیشود.
امید آنکه با توجه به شاخصهای مهم دینداری، عدالت و مروت به جامعهای که برای امام علی (ع) زینت باشد نائل آییم.