پوشاندن ورودی مجاری تنفسی (دهان و بینی) با ماسک و پارچه تمیزی که از ورود و خروج عامل بیماریزای تنفسی جلوگیری کند یکی از تأکیدات بهداشتی در شرایط کرونائی است. این توصیه به همراه شستن دست‌ها و حفظ فاصله افراد اجتماع می تواند تأثیر قابل توجهی در مهار انتشار  ویروس کرونا داشته باشد. در زمان حرف زدن و سرفه و عطسه قطرات و ذرات ریزی به نام دراپلت و میکرودراپلت در هوا پخش می‌شود که اگر منشاء آن فرد آلود باشد این ذرات می‌توانند حامل ویروس باشند. کارایی  ماسک‌ها در این است که از انتقال دراپلت‌ها  و میکرودراپلت ها از فرد بیمار به فرد سالم جلوگیری می‌کنند  به عبارتی در درجه اول، ماسک  باعث می‌شود فرد بیمار یا مشکوک( بیمار سالم نما و ناقل)، دیگران را مبتلا نکند.  استفاده از ماسک در بعضی از کشورها مثل جمهوری چک و اتریش الزامی است.

در درجه دوم ماسک یک سپر محافط  برای افراد سالم است.

استفاده از ماسک برای فردی که در یک جمع یا جلسه، صحبت یا سخنرانی می کند بسیار حیاتی است و به نظر نگارده باید اجباری باشد چرا که فرد سخنران دائماً ذرات را در محیط پخش می‌کند و اگر ناقل سالم‌نما باشد جمع مخاطب را بمب باران ویروسی کرده است.

در کنار رعایت سه نکته بهداشتی، استفاده کننده از ماسک نباید احساس مصونیت مطلق داشته باشد چرا که استفاده از ماسک احتمال و درصد ابتلا را کاهش می‌دهد و تضمین صدرصدی محسوب نمی‌شود لذا حفظ فاصله، شستن دست‌ها و پرهیز از ورود به مراکز بسته و با تراکم جمعیت از نکات اساسی است که باید برای کنترل بیماری مد نظر همگان باشد.

به نسبت تراکم جمعیت، احتمال وجود فرد ناقل بیماری در میان جمع وجود دارد و به این نسبت هم تراکم و چگالی ویروس در هوا بالا می رود.

دلایل استفاده از ماسک را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:

۱- در حال حاضر درباره هوابرد بودن عامل کرونا چند مطالعه در جهان انجام شده است،  یکی از این مطالعات که در دانشگاه نبراسکا آمریکا انجام شده دلالت بر هوابرد بودن عامل بیماری دارد.

۲- این بیماری سیستم تنفسی را بیشتر در گیر می‌کند و راه ورود آن هم سیستم تنفسی است لذا محافظت از سیستم تنفسی یک عمل عقلانی است.

۳- خیلی از افراد درگیر، سالم و ناقل خاموش بیماری هستند.( افراد در حال کمون یا در آستانه ابتلا و یا بیمار بی علامت) ‌

۴- در شرایط آلودگی هوا ذرات معلق در هوا هم ممکن است به علت پایداری هوا و یا پدیده اینورژن(وارونگی هوا) غلیظ تر شوند و  عامل ویروسی هم ممکن است تحت تاثیر این شرایط جولان بیشتری داشته باشد( البته این موضوع هنوز مورد تحقیق قرار نگرفته است) در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی از جمله  استفاد از ماسک اوضاع وخیم‌تر می‌شود. علاوه بر این، بیمار‌شدن در شرایط آلودگی هوا احساس خفگی بیشتری را ایجاد می کند.

۵- وجود پاندمی مرگ آور کرونا یک اضطراب و نگرانی شدید را بوجود آورده است رعایت نکات بهداشتی از جمله  ماسک زدن که نمود ظاهری بیشتری در اجتماع دارد باعث کاهش اضطراب و عوارض سایکولوژیک در افراد می شود.

۶- در فصل پائیز و زمستان بیماری کرونا می‌تواند با اپیدمی سرماخوردگی و آنفلوآنزا همراه شود. لذا با ماسک زدن می‌توانیم از اپیدمی این دو بیماری نیز جلوگیری نمائیم.(جولان این سه بیماری با هم، باعث شرایط وحشت می شود که سردرگمی افراد اجتماع و مراکز درمانی را در پی دارد.)

۷- در کشوری که شیوه برخورد قهری با بیماری کرونا و قرنطینه وجود ندارد آحاد  افراد جامعه باید کمک کنند که با این ویروس قهر نمایند مهمترین راه قهر کردن با این ویروس ماسک زدن است.

در پایان به این نکته باید اشاره کنم که صرف ماسک زدن هر چند لازم است ولی به تنهایی کافی نیست. فرهنگ استفاد از ماسک هم موضوع مهمی است باید پیگیری و تبلیغ شود. مثل رعایت موارد ذیل:

۱- از هر پارچه تمیزی که از عبور ویروس و ورود آن به سیستم تنفسی جلوگیری می کند می‌توان بعنوان ماسک استفاده کرد.(جهت افراد کم توان مالی)

۲- اگر از ماسک در محل مشکوک یا پر جمعیت یا فضای بسته‌ای استفاده کرده‌ایم موقعی که از آن محیط خارج می‌شویم باید ماسک را دور یا در نایلونی خفه کنیم.

۳- به قسمت بیرونی ماسک دست نزنیم. موقع تعویض آن از کش آن استفاده کنیم.

۴- حداکثر زمان استفاده یک دوره از ماسک بستگی به محیطی دارد که از ماسک استفاده شده است. این زمان در محیط‌های بیمارستانی حداکثر ۴ ساعت است.

۵- در صورت ناگزیر بودن از استفاده مجدد از ماسک باید زمان محو ویروس که بیش از ۲۴ ساعت است را در نظر داشت.  اگر ماسک قابل ضدعفونی کردن و شستن است لازم است این کار بر اساس دستور مراجع ذی‌صلاح بهداشتی انجام گیرد.

توصیه بهداشتی برای ماسکی که در محل های پرجمعیت و مشکوک استفاده شده محو آن یا حبس آن در فضای کاملا بسته مثل سطل زباله ای است که کمتر باز می شود.

 در پایان به یک نکته در مورد انواع ماسک ها اشاره می کنم:

ما به طور کلی دو دسته ماسک داریم، ماسک های ساده که خود انواع چندلایه دارند و ماسک های دیگری نیز وجود دارند که یک شیر یک طرفه یا سوپاپ فیلتر کننده یکطرفه دارند. آن فیلتر یکطرفه زمانی که فرد می‌خواهد هوا را مکش کند، بسته می‌شود و هوا از بدنه ماسک عبور می‌کند و وارد دستگاه تنفسی می شود(هوای سالم). هنگامی که فرد بازدم  انجام می‌دهد، برای این که راحت‌تر هوای بازدم به بیرون منتقل شود، یک‌طرفه باز می‌شود و بخشی از قطرات و ریزقطرات، بدون عبور از بدنه ماسک به محیط بیرون منقل می‌شود. به همین دلیل اگر این نوع ماسک‌ها توسط افرادی که  بیمار یا مشکوک هستند، استفاده شود برای اطرافیان آن فرد مناسب نیست و حتی خطرناک است. این ماسک‌ها  برای خود شخص استفاده کننده و بیشتر برای استفاده در زمان آلودگی هوا می تواند مفید باشند.

به پویش استفاده همگانی از ماسک جهت حفظ شرایط فیزیولوژیک بپیوندیم.