نقد فیلم «جهان با من برقص»
بهانهای برای زندگی با نام مرگ
شمسی رنجبر | فیلم بر محوریت شخص اصلی فیلمنامه با نام جهانگیر (جهان) پیش میرود و در کنار قصه اصلی، چند قصه کوتاه از زندگی افراد مختلف که دوستان جهان هستند را روایت میکند، قصههایی که تحت تأثیر مرگ او طراحی شدهاند. اتوبوس قرمز و نوازندگان ذهنی جهان در طبیعتی بکر، مدام چیزی را یادآور میشود، چیزی که نه میتوان از آن گذشت نه مقابلش ایستاد و نه متوقفش کرد. مرگی که قرار نیست به سبک و سیاق معمول، فضای تاریک و غمگینی را تعریف کند و با توسیع آن در جریان فیلم، تأثیر عمیقی روی مخاطب ایجاد کند. اولین فیلم سینمایی «سروش صحت» تصویرهای زیبایی خلق کرده و از موضوعی حرف میزند که خاصه در روزایی که درگیر آنها هستیم قابل لمس است و میتواند همزادپنداری مخاطب را با خود داشته باشد. روایتگر داستان، پرداخت خوب و تقریباً کاملی از کاراکترها دارد و همپای شخصیت اصلی، آنها را جلو میبرد. ایده شخص در حال احتضار و جمع شدن دوستانش گرد او، شاید ایده تازهای نباشد و در صورت عدم پرداخت مناسب، این یکنواختی فیلم میتوانست حوصله مخاطب را سر ببرد، اما مخاطب فیلم را دوست دارد، چون میتواند خود را جای تک تک شخصیتها بگذارد و از دریچه دید آنها به وقایع بنگرد. در فیلم نشانههایی، جایگزین دیالوگ میشوند که باری بیش از دیالوگ را برای بیان هدف خویش به دوش میکشند و روند آرامی را شکل میدهند که در راستای رسیدن به مفهوم مورد نظر فیلم است.
جهان چیزی دارد به مثابه آیینه و در آن خود را میبیند و با خود سخن میگوید و آن یک گاو است، طوری که به نظر میرسد تنها کسی است که جهان در حال مرگ را میفهمد، میشنود و درک میکند. جهان مدام از آدمهای اطراف میپرسد: «وقتی بمیرم تو ناراحت میشی»؟ جهان در جهان خودش تنهاست و در انتظار وضعیتی در آینده است که در آن، همه چیز همچنان مثل سابق میماند، اما او دیگر امکان حضور در آن را ندارد و ردپای موسیقی مرگ در جای جای این قلمرو تنهایی شلوغ، به چشم میخورد.
المانهای طبیعت، زندگی را تصویر میکنند و بیانکننده این موضوع میشوند که با وجود مرگ باز هم زندگی متوقف نمیشود. جهان به رضا (پژمان جمشیدی) میگوید: «کاش نمیمردم»، در واقع او جهان را دوست دارد حسی که به مخاطب منتقل میشود و احساس میکند با وجود سختیهای بسیار، باز هم بودن از نبودن بهتر است. انسانهایی که در دنیای لایوها و لایکها و صفحات مجازی، از تنهایی در پیری، از تنهایی در طرد شدن، از تنهایی در مرگ و از نبودن میترسند اما این ترس در کنار زندگی به حاشیه میرود و پررنگ نمیشود.
فیلمی خوشساخت که هم برای منتقدان سینما و هم تماشاگرانش خوشایند است. صحت میگوید هدفش ساخت فیلم طنز نبوده چون مسئله مرگ برای او مسئلهای جدی است و همیشه به آن فکر میکند و دلیل وجود سکانسهای خندهدار، همپیوندی شادی و رنج در جهان است که بیان میکند هیچ چیز محضی وجود ندارد. فیلم «جهان با من برقص» در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر برای اولین بار اکران شد و توانست دو سیمرغ بهترین کارگردانی برای «سروش صحت» و دیپلم افتخار بهترین بازیگر مرد برای «علی مصفا» در این دوره را دریافت کند و همینطور در سیزدهمین جشن انجمن منتقدان، در بخش خلاقیت و استعداد درخشان، دیپلم افتخار به صحت اهدا شد. صحت نویسنده، بازیگر و کارگردان سریالهای مختلف تلویزیونی همچون «زیر آسمان شهر»، «کوچه اقاقیا»، «تب سرد»، «شبهای برره»، «ترش و شیرین»، «چارچونه»، «مرد هزارچهره»، «ساختمان پزشکان»، «پژمان»، «لیسانسهها» و «فوق لیسانسهها» است، فضای طنز را کاملاً میشناسد و دغدغههای طبقه متوسط را به گونهای قابل لمس به تصویر میکشد. اما در اولین ساخته سینمایی خود، این دغدغهها را در بستری متفاوت بیان میکند، آن فضای معمول در فیلمهای تلویزیونیاش را کنار میگذارد و به تولید فضایی دست میزند که در آن همه چیز با هم به سمت پیوند و صلح پیش میروند. حتی آدمهای نسل جدید در کنار افراد فرهیخته طرد و یا گم نمیشوند و هرکدام شخصیت مستقل خود را دارند، بدون اینکه بابت ویژگیهایشان تنبیه و توبیخ شوند.
بازیگرها توانستهاند به خوبی خالق کاراکترهایشان باشند و تضاد شخصیتها در کنار هم توانسته در بستر مناسبی شکل بگیرد و خروجی ممتازی داشته باشد به طوری که بازیگران طنزپرداز به درستی و اندازه از تواناییشان استفاده شده و شورش را درنیاوردهاند. از شخصیت درونگرای جهان گرفته تا شخصیت ساده، صمیمی و برونگرای ناهید که میتوان گفت هانیه توسلی توانسته یکی از بهترین بازیهایش را ارائه دهد.
فیلم «جهان با من برقص»، توانسته مخاطب را به فکر وادار کند، آن هم به مسئلهای جدی که در بطن زندگی جاری است و این خود میتواند نشاندهنده موفقیت فیلم باشد.
نویسنده: سروش صحت، ایمان صفایی
کارگردان: سروش صحت
تهیه کننده: محمدرضا تختکشیان
مدیر فیلمبرداری: سینا کرمانیزاده
تدوینگر: خشایار موحدیان
موسیقی: مازیار یونسی
بازیگران: علی مصفا، جواد عزتی، هانیه توسلی، پژمان جمشیدی، سیاوش چراغیپور، کاظم سیاحی، مهراب قاسمخانی، رامین صدیقی، بهار کاتوزی، پاوان افسر، شیوا بلوچی، مهیار پوربابایی، بهروز توکلی